سلسله نشست های كرونا و زندگی مؤمنانه،

استاد حقوق دانشگاه تهران: كاشف واكسن كرونا می تواند اختراعش را ثبت كند؟

به گزارش مستر لمون قم عضو هیئت علمی دانشگاه تهران به تشریح مبحث حل قوانین مالكیت فكری و حقوق بنیادین بشری همچون كشف واكسن كرونا و حق سلامت بشر پرداخت.

چهل و سومین نشست از سلسله‎ نشست‎های "چالش کرونا و زندگی مومنانه" شب گذشته به همت پژوهشکده الهیات پردیس فارابی دانشگاه تهران و جهاددانشگاهی قم با مبحث "کرونا و حقوق شهروندی" و با ارائه دکتر الهام امین زاده دستیار ویژه رئیس جمهور در تدوین حقوق شهروندی و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران انجام شد.
وی در ابتدای این نشست با اشاره به لزوم محاسبه و اعطای حق سلامت مردم اظهار داشت: حق سلامت بخش مهمی از از حقوق بشر است.
وی با اشاره به آیه 185 سوره بقره، اضافه کرد: مشکلات جسمی یکی از موانع بشر برای انجام تکالیف دینی است. خداوند در این آیه می فرماید " یرِیدُ... اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلَا یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ... " یعنی تمام کسانی که دست اندرکار اداره جامعه هستند باید حتما در جهت یسر و سهل گیری و سهل بودن زندگی مردم تلاش کنند تا مردم بتوانند به آنچه از سوی خداوند موظف شده اند عمل کنند و از حقوق خود هم بهره مند شوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان کرد: یکی از مهمترین مولفه های حقوق شهروندی، کرامت و سلامت است. حقوق بنیادین بشری حقوقی هستند که در هر شرایطی شامل جنگ و صلح و اضطرار باید این حق بنیادین بشری مورد رعایت و احترام قرار گیرد.
دستیارویژه رئیس جمهور در تدوین حقوق شهروندی با اشاره به حقوق داخلی ناظر بر حق سلامت اشاره کرد: در اصل 29 قانون اساسی به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت های پزشکی به صورت بیمه همگانی تاکید گردیده است.
وی اظهار داشت: در بند 12 اصل 3 قانون اساسی به وظیفه دولت برای رفع همه محرومیت های بهداشتی و توسعه بیمه اشاره شده است. نکته دیگر آن است که قواعد حقوقی حوزه سلامت در کشور متنوع است. یعنی 800 قانون و 1700 مقرره شامل ارتباط کلی و بخشی از قانون در حوزه سلامت شناسایی شده است..
امین زاده با ذکر این مطلب که مخاطبان قوانین و مقررات سلامت جامعه فراوان و مختلف هستند، اظهارکرد: سند چشم انداز 20 ساله ایران، بر ضرورت ایجاد جامعه سالم ایرانی و در برندارنده بخش هایی چون، سلامت، رفاه، امنیت غذایی و تأمین اجتماعی، جامعه سالم اخلاقی، شهروندان آگاه و عزت مند و برخوردار از ملاک های درست کاری و احساس رضایت مندی و متخلق با اخلاقیات اسلامی است.
وی اضافه کرد: در سیاست های کلی سلامت از جانب مقام معظم رهبری بیان شده، ابعاد مختلف سلامت ترسیم شده است. بر این اساس، قوانین و مقررات به صورت هماهنگ و هدفمند به دور از موازی کاری و تعارض ها در امتداد منافع مردم به تنظیم قواعد و مقررات می پردازند. رهبری بر ضرورت پرهیز از موازی کاری و تعارف بر مبنای منافع عمومی تاکیددارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان کرد: مردم باید از حقوق و مسئولیت هایی خود در حوزه سلامت آگاه شوند یعنی از حقوق در رابطه با تغذیه و بهداشت روانی و جسمی آنها و هر آنچه مربوط به سلامت کلی فرد و حقوقی که در جامعه دارند آگاهی یابند.
دستیارویژه رئیس جمهور در تدوین حقوق شهروندی با ذکر این مطلب که ایران در جایگاه اول کشورهای آسیاسی جنوب غربی در حوزه سلامت است، اشاره کرد: در سیاست های کلی نظام سلامت بر ترویج سبک زندگی سالم اسلامی ایرانی تاکید گردیده است که بهداشت روانی و جسمی را تضمین می نماید. ارتقای شاخصهای سلامت روانی از سیاست های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری است.
وی اظهار داشت: منشور حقوق شهروندی که در معاونت حقوقی ریاست جمهوری نسبت به تالیف آن مامور شدیم در کنار حق حیات به حق سلامت پرداخته است. این منشور به تفکیک حق سلامت زنان، کودکان، توان خواستار و... در ابعاد جسمی و روحی و اخلاقی تاکید دارد.
امین زاده اظهارکرد: برنامه چهارم توسعه به ارتقای سلامت و بهبود کیفیت مردم اشاره دارد و از شاخصهای توسعه کیفی و توسعه انسانی نام برده است. این مسئله برنامه نظام درمانی کشور از جانب وزارت بهداشت در برنامه پنجم دیده شده است. در برنامه ششم توسعه هم به توسعه کمی و کیفی بیمه های سلامت و پوشش همه شهروندان در بیمه سلامت تاکید گردیده است.
وی اضافه کرد: در بعد کیفری نظام حقوقی ایران مقررات خاصی تعیین شده است. در مورد انتقال آگاهانه عوامل بیماری های فراگیر چون ویروس های مرگبار، نظام کیفری ایران چنین انتقال آگانه ای را قابل مجازات دانسته است. ماده 279 قانون مجازات اسلامی محاربه را به کشیدن سلاح به قصد جان و مال و ناموس و ارعاب معرفی کرده است و برای تطیبق انتقال یک ویروس مرگبار بر جرم محاربه عنوان کرده که ضرورتی برای به دست گرفتن اسلحه برای احراز محاربه نیست و اقدام ضد سلامت شهروندان برای تحقق این جرم کافی است. این ویروس نوعی سلاح شناخته شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان کرد: ماده دیگری که در قانون ایران در مورد انتشار ویروس های بیماری زا عنوان شده، ماده 286 قانون مجازات اسلامی است که بر این ااساس هر کس به شکل گسترده به قصد تمامیت سلامت افراد و اختلال در نظام اقتصادی کشور، تخریب، پخش مواد سمی و دایر کردن مراکز فساد و فحشا و معاونت در آنها فعالیت کند به شکلی که باعث اخلاق در نظم عمومی کشور و اموال عمومی و خصوصی واشاعه فساد و فحشا در سطح وسیع شود مفسد فی الارض خواهد بود. پس انتشار یک ویروس خطرناک می تواند مصداق جنایت ضد تمامیت جسمانی باشد.
دستیارویژه رئیس جمهور در تدوین حقوق شهروندی اشاره کرد: تاکید بر حق سلامت مردم بر این دلیل و قاعده مهم استوار است که این حق، به کرامت انسانی گره خورده و قابل سلب هم نیست. در تعریف سلامت هم عنوان فقدان بیماری جسمی به کار رفته است. از طرفی تعیین حق بر سلامتی بعنوان یک تاکلیف بر دولت ها است. یعنی دولت ها باید همه مراقبت های بهداشتی را در بعد پیشگیری و درمانی به ملت ها ارائه کنند.
وی اظهار داشت: در اسناد منطقه ای در آسیا و مناطق مختلف جهان و در اسنادبین المللی به کرات در زمان صلح و جنگ تاکید گردیده است که سلامت مردم قابل مماشات نیست. یعنی اسنادی داریم که بعداز جنگ جهانی دوم به شکل غیرالزام آور به وجود آمدند و بعد از رشد به اسنادی مبدل شدند که کشورهای مختلف جهان و نهادی رسمی حکوتی را ملزم می کنند که به سلامت مردم احترام بگذارند.
وی اظهار داشت: سلامت مردم سوای مسئله پزشکی ابعاد حکومتی و علمی و پزشکی و حقوقی و... دارد ولی همیشه این حس وجود داشت که دولت هااز قبول تعهدات نامحدود همچون حق سلامتی چندان استقبال نمی کنند ولی در اسناد بین المللی تلاش شده که حق شرطی را بگذارند و دست دولت ها را باز بگذارند که در این اسناد وارد شوند و خویش را متعهد بدانند که در مورد سلامتی مردم تکالیفی به عهده بگیرند.
امین زاده اظهارکرد: در اسناد بین المللی روی مجموعه سلامت جسمی، روانی و معنوی و اجتماعی تاکید گردیده است. پس این اصل در نظام بین المللی بعنوان یک حقوق بین المللی مفروض است. ماده 55 منشور سازمان ملل این سازمان را به ارتقای استانداردهای زندگی و حل مسایل بهداشتی زندگی مکلف کرده است. در مقدمه اساسنامه سازمان بهداشت جهانی بهره مندی از بالاترین استاندارد قابل دسترس برای سلامتی مردم از حقوق بنیادین افراد قلمداد شده است.
وی اضافه کرد: صرف عدم ناخوشی یا بیماری بر مبنای نگاه سازمان جهانی نافی سلامت است و این سند بین المللی یعنی اساسنامه بهداشت جهانی شرط تحقق صلح جهانی را سلامتی عنوان کرده است که بدون همکاری اشخاص و دولت ها امکان پدیر نیست.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان کرد: دراینجا اگر بیماری ها به فقر و ناکامی منجر شود می تواند به جنگ ختم شود و دراین زمینه تلاش می شد که سلامتی در جامعه از سطح استاندارد کاهش نیابد.
دستیارویژه رئیس جمهور در تدوین حقوق شهروندی اشاره کرد: ماده 25 اعلامیه حقوق بشر بر حق تأمین سلامتی و مراقبت های طبی که از لوازم یک زندگی شایسته است تاکید می کند. ماده 12 میثاق بین المللی حقوقی، اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی حق هر فردی را به تمتع از بهترین حال سلامت جسمی و روانی در دسترس به رسمیت شناخته است. در این ماده بر بهبود بهداشت عمومی و پیشگیری و معالجه بیماری های همه گیر تاکید گردیده است.
وی اظهار داشت: در ماه 6 میثاق حقوق مدنی وسیاسی، حق حیات بعنوان حق ذاتی انسان ذکر شده است و گفته شده که مهمترین عامل تضمین حق حیات تمتع از حق سلامت است. کمیسیون محو اشکال تبعیض نژادی، دولت های عضو را در ماده 5 معتهد کرده است که حق هر فردی از سرمایه عمومی وبیمه ها و خدمات جتماعی بدون تبعیض تضمین شود.
امین زاده اظهارکرد: اسناد بین المللی که ناظر به حقوق خاص همچون حقوق کودکان و زنان و کارگران مهاجرا است مباحثی در مورد سلامت این گروه ها آورده اند. ازجمله بیماری و تولید مثل و یشگیری و درمان معلولیت و دسترسی کارگران مهاجر به خدمات بهداشتی و... اسنادی بیان کرده ند.
وی اضافه کرد: علاوه بر آن یک سری اسناد بین المللی به حق بر سلامت پراخته اند، همچون منشورهای منطقه ای به سلامت جسمی فیزیکی و روانی اجتماعی و معنوی مردم پرداخته اند و تدابیری که بر عهده دولت ها و شهروندان و سمن ها است به صورت فوری و تدریجی به صورت پیشگیری یا درمانی یا آموزی باید انجام بشود بنابراین با این اسناد بین المللی، تضییع حق بر سلامت قابلیت دادخواهی در اسناد بین المللی دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان کرد: این بحث امروز پیشرفت کرده است وامروز کمتر کشوری است که اسناد بین المللی مبتنی بر حق سلامت همچون اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق حقوق اجتماعی و فرهنگی و.. را امضا نکرده باشد. حتی اگر این اسناد را هم نپذیرفته باشند در قانون خود به این اسناد را مورد توجه قرارداده. امام به سبب برخی مسایل همچون مسایل مادی توانایی مدیریت و پرداخت این حقوق در کشورهای مختلف متفاوت می باشد.
دستیارویژه رئیس جمهور در تدوین حقوق شهروندی اشاره کرد: یکی از علل این مسئله عدم توان یک سان مادی کشورهای مختلف است.
وی با اشاره به جایگاه حق دسترسی به داروهای اساسی در قالب اسناد بین المللی اظهار داشت: به صورت کلی در اسناد بین المللی چیزی به نام حق دسترسی به حق داروهای اساسی صراحتا ذکر نشده است ولی چون دسترسی به دارو مستقیما در رابطه با حق حیات و حق بر سلامت است به شکل غیر مستقیم حق دسترسی به دارو یک حق بنیادین تلقی می شود. دارو چه برای پیشگری باشد و چه برای درمان بیماری ها باشد به صوروت مقطعی و چه دارویی که جلوی فراگیر شدن یک بیماری را بگیرد برای حق بر سلامت لازم است.
امین زاده اظهارکرد: اسناد بین المللی ماده 12 میثاق بین المللی حقوق اقتصادی اجتماعی و فرهنگی به حق همه مردم جهان بر پیشگری، درمان و کنترل بیماری های فراگیر تاکیدکرده است. سوال اینجا است که دارو بالاخره توسط یک فرد اختراع شده است و کشور محل ثبتی هم وجود دارد. حال اگر این فرد مخترع یا کشور محل ثبت نخواهند بر مبنای اسناد حق بر سلامت، این را در اختیار جامعه بشری قرار دهند چه باید کرد؟ چون بر مبنای مالکیت فکری مخترع حق دارد که داروی خویش را ثبت کند. آیا حق بر سلامت اقتضا می کند که شهروندی بدون هیچ تبعیض و محدودیتی به این دارویی که این فرد اختراع کرده و بعنوان پیگیری و درمان دسترسی داشته باشد؟س حق مالکیت فکری مخترع چه می شود؟!
وی اظهار داشت: در اینجا توافقی با عنوان توافق نامه تریپس وجود دارد. بعد از آن که اینکه فناوری های نوپدید در عالم گسترش یافت خیلی از کشورهای کمتر توسعه یافته و به خصوص آفریقایی خواستار دسترسی به این فناوری ها شدند. از طرفی برخی از کشورهایی که به این ختراعات دسترسی داشتند به دنبال توافق نامه ای بودند که ازدارایی های فکری خود محفاظ کنند.
وی اظهارکرد: موافقت نامه یکی از سه رکن کلیدی موافقت نامه های سازمان تجارت جهانی است که برای این اهداف همچون مراقبت از کپی رایت، علایم تجاری، نشان های جغرافیایی طرحهای صنعتی و... بوجود آمده است. ایران از سال 2001 عضو سازمان جهانی مالکیت فکری شده است. در سال 1959 به پیمان پاریس بعنوان مالکیت صنعتی پیوست. در 2003 ثبت علایم مادرید و در سال 2005 به توافق نامه لیسبون در حوزه حفاظت از نام جغرافیایی محصولات پیوست ولی هنوز به موافقت نامه تریپس نپیوسته است. با این وجود دو قانون پشتیبانی از مالکیت فکری و صنعتی در دولت تهیه شدکه به مجلس ارسال شد.
وی اظهار داشت: این موافقت نامه یک سری انعطاف هایی به خرج داده است که ملت ها بتوانند به دارو دسترسی پیدا کنند یعنی در صورت تعارض میان تعهدات حقوق بشری و تعهدات ناشی از نظام مالکیت فکری اولویت را به حق بشری و حق سلامتی بدهد.
استاد دانشگاه تهران بیان کرد: کشورهایی نگران بودند که این موافقتنامه سبب شود که به داروها و درمان های که برای بیماری های فراگیر بود به خاطر حق مالکیت فکری نتوانند برسند. بنابراین کشورهای آفریقایی در 4 نوامبر 2001 در کنفرانس وزاری کشورهای عضو تجازت جهانی پیشنهاد دادند که موافقت نامه تریپس و بهداشت جهانی مرتبط شوند که این مسئله به اعلامیه دوحه موافقت نامه ای دراین زمینه منتج شد. با این وجود نگرانی کشورهای افریقایی دراین زمینه با ارتباطی که بین حقوق مالیکت فکری و دسترسی به دارو و بین حقوق مالکیت فکری و حق سلامت بوجود آمد رفع گردید. چونکه حق سلامت عنصر دارای اولویت است و پس از آن حقوق مالکیت فکری قرار میگیرد.
وی اظهار داشت: بر مبنای اعلامیه دوحه موافقت نامه تریپس به این حالت بود که به هیچ عنوان نباید بر طبق این موافقت نامه اقداماتی به بهداشت عمومی مردم لطمه وارد کند. حال این سوال مطرح است که در وضعیت شیوع یک بیماری خطرناکی مثل کرونا اگر واکسن پیش گیری از این بیماری و داوری آن اختراع شود کسی حق انحصاری دارو را دارد؟
وی عنوان کرد: در اعلامیه دوحه عنوان شده که بحران های بهاشت عمومی همچون بیماری های ایدز سل مالاریا و دیگر اپیدمی ها نمونه ای از وضعیت فوق العاده برخوردار می باشند. سوال این است که تکلیف مخترع واکسن چه می شود؟ به جهت اینکه هم سواستفاده احتمالی از این اختراع نشود و مخترعین دلسرد نشوند، کشور صادر کننده دارو که متبوع است باید متناسب با ارزش اقتصادی دارو حق الزحمه ای به دارنده امتیاز دارو پرداخت کند و از هر کشوری هم که مبلغی دریافت می کند متناسب با آن حق الزحمه بدهند. پس بلوکه کردن دارو وحبس آن در انتقال به کشورهایی که شهروندان نیازمند دارو هستند چه به صورت واکسن و درمان قطعی صورت نمی گیرد و در صورت حبس این دارو و افزایش تلفات انسانی می توانیم از آن بعنوان یک جرم یاد نماییم.

1399/04/23

11:50:04

5.0 / 5

2290

تگهای خبر: برنامه , بیماری , بیمه , پزشك

مطلب مسترلمون را می پسندید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۹ بعلاوه ۵

دوستان مسترلمون

آموزش حسابداری در تبریز آموزشگاه خیاطی انتخابات مجلس ، کاندیدای مجلس خرید و فروش خودرو طراحی سایت فیش حج

پربیننده ترین ها

پربحث ترین ها

جدیدترین ها

تگها

بیماری پزشك برنامه درمان رپورتاژ خدمات آموزش تولید

صفحه اخبار

بازگشت به صفحه اصلی