، انقلاب اسلامی در 40 سالگی،

بیماری هایی كه از كشور پاك شدند

مستر لمون: شاید بتوان واكسیناسیون را یكی از قدیمی ترین مداخلات بهداشتی برای كنترل بیماری ها در ایران خواند؛ مبحثی كه تا قبل از سال های اول دهه ۶۰ ساختاری مناسب و هدفمند نداشت و با شكل گیری شبكه بهداشتی كشور و گسترش آن، كاهش چشمگیر مرگ و میر ناشی از دست كم شش بیماری را رقم زد و آنها را به مرحله حذف رساند.

ایمن سازی دوران كودكی، سرمایه گذاری جهانی برای نجات زندگی سالیانه چند میلیون نفر در دنیا است و با وجود پیشرفت های بسیار عالی در سطح جهانی، متاسفانه بر طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۷ میلادی (۱۳۹۶ شمسی)، همچنان سالیانه ۱۹ میلیون كودك در دنیا از دریافت واكسن محروم هستند كه بیشتر آنها در كشورهای در حال توسعه زندگی می كنند.

به گزارش مستر لمون به نقل از ایسنا، براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۵ میلادی (۱۳۹۴ شمسی) سالانه تعداد زیادی از كودكان دنیا در اثر بیماری های قابل پیشگیری با واكسن جان می بازند؛ به صورتی كه ۶۳.۰۰۰ نفر در اثر سیاه سرفه، ۱۱۲.۰۰۰ نفر در اثر سرخك، ۵۸.۰۰۰ نفر در اثر كزاز نوزادی، ۱۰۵.۰۰۰ نفر در اثر هموفیلوس آنفلوانزا، ۴۰۰.۰۰۰ هزار نفر در اثر اسهال های ویروسی، ۸۸۷.۰۰۰ نفر در اثر هپاتیت ب و ۹۲۰ هزار نفر به سبب پنومونی، قربانی می شوند؛ مبحثی كه به اذعان دكتر سیدمحسن زهرایی – رئیس اداره بیماری های قابل پیشگیری با واكسن وزارت بهداشت، معادل ۲۵ درصد كل مرگ های كودكان زیر ۵ سال در دنیا است كه البته به راحتی با واكسن قابل پیشگیری می باشند.

واكسیناسیون موثرترین مداخله بهداشتی شناخته شده برای ارتقای سلامت كودكان است؛ به صورتی كه بعنوان مثال در ضمن سال های ۲۰۰۰ الی ۲۰۱۶ میلادی، واكسیناسیون سرخك توانسته از مرگ ۲۰ میلیون كودك در جهان جلوگیری كند.

برنامه گسترش ایمن سازی (EPI) در جهان از سال ۱۹۷۴ میلادی (۱۳۵۳ شمسی) شروع شد. در جمهوری اسلامی ایران باز این برنامه سپس پیروزی انقلاب مورد مطالعه قرار گرفت و از سال ۱۳۶۳، برنامه اجرایی آن در سطح گسترده با تعلیم مدیران بهداشتی در سطوح مختلف، تقویت زنجیره سرما و تدوین برنامه عملیاتی ایمن سازی كشور آغاز شد.

برای دسترسی به پوشش كامل كودكان و سایر گروه های هدف، نمایش خدمات ایمن سازی به وسیله انجام دوره های بازآموزی برای كاركنان بهداشتی، تأمین واكسن های ایمن و توسعه زنجیره سرمای مطمئن به سرعت توسعه یافت.
تصویب قانون مایه كوبی همگانی مقابل آبله
واكسیناسیون یكی از قدیمی ترین مداخلات بهداشتی برای كنترل بیماری ها در ایران بوده و آغازین بار واكسن آبله در سال ۱۸۲۹ میلادی (۱۲۰۸ شمسی) در ایران مصرف شده است. در سال ۱۳۲۲ قانون مایه كوبی همگانی مقابل بیماری آبله به تصویب مجلس شورای ملی رسید و به دنبال آن ایمن سازی گروه های هدف انجام شد. واكسن های مورد نیاز مقابل بیماری های دیفتری، سیاه سرفه، كزاز، فلج اطفال و سرخك در سال های اولیه از خارج از كشور وارد می شد و با عنایت به توانمندی مؤسسه واكسن و سرم سازی وقت (انستیتو تحقیقات رازی فعلی) و همت والای اساتید آن، خصوصاً مرحوم دكتر حسین میرشمسی، تولید واكسن های مورد نیاز كشور در این مؤسسه انجام شد. در هر حال هرچند واكسیناسیون كودكان در سال های دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی باز انجام می شد، اما برنامه ای گسترده با سازماندهی و احداث ساختار مناسب برای نمایش خدمات مستمر واكسیناسیون وجود نداشت.
شبكه بهداشت و ایمن سازی كودكان زیر یك سال
پس از پیروزی انقلاب اسلامی وبه موازات شكل گیری شبكه بهداشتی- درمانی در كشور و احداث ساختارهای لازم، برنامه گسترش ایمن سازی در سال ۱۳۶۳ با هدف احداث مصونیت فعال در كودكان گروه سنی زیر یكسال در مقابل بیماری های قابل پیشگیری با واكسن شامل دیفتری، كزاز، سیاه سرفه، سرخك، فلج اطفال و سل شروع شد.

در سال ۱۳۷۲ باز برنامه ایمن سازی هپاتیت ب در برنامه گسترش ایمن سازی ادغام شد. از سال ۱۳۸۳ باز سپس انجام ایمن سازی سراسری سرخك و سرخجه، واكسن سه گانه سرخك- سرخجه- اوریون (MMR) جایگزین واكسن سرخك در ایمن سازی جاری شد و واكسن هموفیلوس آنفلوانزا تیپ ب در چارچوب واكسن پنتاوالان از سال ۱۳۹۳ در برنامه ایمن سازی كودكان كشور افزوده شد.
انتظار برای ورود ۲ واكسن جدید به برنامه ایمن سازی
واكسن تزریقی فلج اطفال باز برای تقویت سطح ایمنی كودكان و در امتداد مراحل انتهایی ریشه كنی جهانی فلج اطفال، از شهریورسال ۱۳۹۴ به برنامه ایمن سازی كودكان در استان های پرخطر و همجوار با افغانستان و پاكستان افزوده شد و الان باز دكتر زهرایی – رئیس اداره بیماری های قابل پیشگیری با واكسن وزارت بهداشت امیدوار است كه طبق برنامه ریزی های انجام شده، در سال ۱۳۹۷ با ورود ۲ واكسن پنوموكك و روتاویروس به برنامه ایمن سازی، گام بزرگی در جهت به روزرسانی برنامه EPI كشور برداشته شود.
از اپیدمی تا حذف
دكتر سیدمحسن زهرایی – رئیس اداره قابل پیشگیری با واكسن وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی همزمان با ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی و در گفت وگوی تفصیلی با ایسنا، در تشریح موفقیت های برنامه ایمن سازی كودكان كشور می گوید: اجرای برنامه ایمن سازی كودكان سبب شده تا بیماری هایی كه در ۳۵ سال قبل موارد بالایی از مرگ و میر كودكان جامعه را تشكیل می دادند، كاهش چشمگیری داشته باشند؛ به صورتی كه بعنوان مثال امروزه امكان اینكه یك دانشجوی پزشكی در كل دوران تحصیل خود و یا شاید كل دوران طبابت خود یك مورد بیماری دیفتری را ببیند، بسیار اندك است؛ حال اینكه در سال های قبل اپیدمی های بیماری دیفتری به صورت مكرر اتفاق می افتاد. بر طبق برآورد وزارت بهداشت، میزان مرگ كودكان زیر ۵ سال كشور در سال ۱۳۵۷، برابر با ۱۵۴ در هزار تولد زنده بوده كه در سال ۱۳۹۵، به حدود ۱۶ در هزار تولد زنده كاهش یافته است.

وی می افزاید: در سال ۱۳۶۳ كه آغاز برنامه توسعه ایمن سازی در كشور بود، یك چهارم كل مرگ های نوزادی ناشی از كزاز نوزادی بود. شاخص مرگ نوزادی ۲۱ در هزار تولد زنده و مرگ اختصاصی ناشی از كزاز نوزادی باز ۵ در هزار تولد زنده بود. با افزایش پوشش واكسیناسیون كزاز در كودكان و مادران حامله به بالای ۹۵درصد، كزاز نوزادی به سرعت رو به كاهش گذاشت و ایران در زمره كشورهایی قرار گرفت كه پیش از سال ۲۰۰۰ میلادی (۱۳۷۹ شمسی) موفق به حذف كزاز نوزادی شد. بر این اساس با عنایت به تعداد متوسط متولدین در سال ۱۳۹۵ كه كمی بیشتر از یك و نیم میلیون نفر بود، چنانچه برنامه واكسیناسیون كزاز در كشور انجام نمی شد، برآورد میگردد سالیانه ۷۵۰۰ مورد مرگ ناشی از كزاز نوزادی در كشور رخ می داد.
استقبالی كه نبود
زهرایی با اشاره به اینكه سپس پیروزی انقلاب، گام های بلندی برای احداث توسعه شبكه خدمات بهداشتی اولیه (PHC) در كشور برداشته شد، می گوید: هرچند كه با فعالیت مؤسسه واكسن و سرمسازی رازی، قدم های بزرگی در تأمین واكسن های مورد نیاز كودكان كشور در سال های پیش از انقلاب برداشته شده بود، اما استقبال عمومی و حتی استقبال خانواده های تحصیل كرده برای واكسیناسیون كودكان بسیار محدود بود. طبق بررسی های انجام شده در اوایل پیروزی انقلاب، حداكثر پوشش ایمن سازی كودكان، ۳۰ درصد و ایمن سازی زنان حامله مقابل كزاز ۳.۷ درصد بود.
پوشش ۹۵ درصدی ایمن سازی
به گفته وی، از سال ۱۳۶۳ كوشش برای تقویت ایمن سازی كودكان با محوریت تقویت تولید داخلی واكسن شروع شد و برنامه توسعه ایمن سازی (EPI) از سال ۱۳۶۴ رسما بعنوان یك جزء اساسی از فعالیت های خدمات بهداشتی اولیه شروع شد. توسعه مراكز بهداشتی - درمانی و خانه های بهداشت در مناطق روستایی كشور، تربیت و به كارگیری پرسنل بهداشتی مورد نیاز خصوصاً بهورز كه بومی روستای محل خدمت خود بودند، ادغام وزارت بهداری و دانشكده های پزشكی و پیراپزشكی و تشكیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، زمینه تربیت پزشكان و نیروهای تخصصی مورد نیاز را فراهم نمود. فراهم كردن تجهیزات زنجیره سرما و خودروهای مورد نیاز نظام بهداشتی از دیگر اقدامات ضروری برای رساندن خدمات ایمن سازی به نقاط صعب العبور و دورافتاده روستایی بود كه به خوبی تأمین شد. حاصل تمام این تلاش ها افزایش پوشش ایمن سازی كودكان زیر یكسال كشور به بیشتر از ۹۰ درصد درسال ۱۳۶۹ و بالای ۹۵ درصد در سال ۱۳۷۲ بود.
۳ بیماری در مرحله حذف
رییس اداره بیماری های قابل پیشگیری با واكسن وزارت بهداشت با اشاره به اینكه هم اكنون كلیه كودكان كشور مقابل بیماری های دیفتری، سیاه سرفه، كزاز، فلج اطفال، سرخك، سرخجه، اوریون، سل، هپاتیت بی و هموفیلوس آنفلوانزای تیپ ب واكسینه می شوند، ادامه می دهد: بیماری های سرخك، سرخجه مادرزادی و كزاز نوزادی درمرحله حذف قرار دارند. ۲۳ سال است كه كشور عاری از موارد بومی بیماری فلج اطفال است و بیماری های دیفتری، سیاه سرفه و اوریون كنترل شده اند. میزان حاملین مزمن هپاتیت B از ۳ درصد جامعه در سال ۱۳۷۰، به كمتر از نصف در سال های اخیر كاهش یافته است.

درصد پوشش ایمن سازی كودكان زیر یكسال در آغاز برنامه و سال 1396

سال

ب ث ژ

ثلاث ۳

پولیو۳

سرخك۱

هپاتیت ب ۳

۱۳۶۳

۱۰/۴

۳۳

۳۸/۳
---

۱۳۹۶

۹۹

۹۹

۹۹

۹۸

۹۹

1397/10/30

13:55:37

5.0 / 5

4583

تگهای خبر: آموزش , برنامه , بیماری , پزشك

مطلب مسترلمون را می پسندید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۳ بعلاوه ۲

دوستان مسترلمون

آموزشگاه خیاطی انتخابات مجلس ، کاندیدای مجلس چگونه رمز دوربین مدار بسته را پیدا کنیم خرید و فروش خودرو دوره ICDL در تبریز طراحی سایت فیش حج فیش حج

پربیننده ترین ها

پربحث ترین ها

جدیدترین ها

تگها

بیماری پزشك برنامه درمان رپورتاژ خدمات آموزش تولید

صفحه اخبار

بازگشت به صفحه اصلی